دکتر مرتضی انفرادی، مدیر گروه مطالعات اجتماعی اعتاب مقدس بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی

خانواده بنیادی‌ترین نهاد اجتماعی در تمدن بشری محسوب می‌شود و رکن اصلی و سنگ بنای هر جامعه‌ای به شمار می‌آید. نهاد خانواده با ازدواج شکل می‌گیرد و در صورتی که مطابق سنن الهی صورت بگیرد بنیان خوشبختی را تضمین می‌کند و سعادت به ارمغان می‌آورد.

اسلام به عنوان کامل‌ترین دینِ آسمانی، به امر ازدواج تأکید فراوانی دارد و روایت‌های زیادی در این موضوع بیان شده است. امام رضا(ع) با عنوان عالم آل محمد(ع) نیز همانند سایر معصومین(ع) ازدواج را امری مقدس می‌داند.

آن حضرت تشکیل خانواده را دارای فضیلت بسیار دانسته و در تعیین مسائل ازدواج مباحث مهمی مانند «تسریع در امر ازدواج»، «معیارهای تشکیل خانواده» و حتی «شرایط فرد خواستگار» را در احادیث گهربارشان بیان فرموده‌اند.

ازدواج امام علی(ع) و حضرت زهرا(س) نیز در تعالیم رضوی دارای جایگاه والایی است. واقعه‌ای که در نخستین روز از ماه ذی‌الحجه رخ داد و پاک‌ترین، مقدس‌ترین و پرثمرترین پیوندها در تاریخ بشریت بوده است. سالروز ازدواج آسمانی امیر ولایت با دختر نبوت روزی که زمینیان شاهد امری بودند که در تاریخ سابقه نداشته است، رخدادی که در آن هم داماد معصوم است و هم عروس.

این ازدواج در روایت‌های رسیده از امام رضا(ع) با ابعاد مختلف و جزئیات کامل آمده که نکات قابل توجهی در آن وجود دارد.

ابتدا اینکه خداوند تبارک و تعالی این ازدواج را عهده‌دار بوده است، در حدیثی که در کتاب عیون اخبارالرضا(ع) آمده است، امام رضا(ع) از پیامبر(ص) نقل می‌فرمایند فرشته‌ای نزدشان آمد و چنین گفت: یَا مُحَمَّدُ إِنَّ اللهَ یَقْرَأُ عَلَیْکَ السَّلَامَ وَ یَقُولُ لَکَ قَدْ زَوَّجْتُ مِنْ عَلِیٍّ فَاطِمَهَ فَزَوِّجْهَا مِنْهُ یعنی ای محمد همانا خداوند به تو سلام می‌رساند و می فرماید من فاطمه را به علی تزویج کردم پس تو او را به عقدش درآور.

دیگر اینکه آسمانیان از این پیوند بسیار شاد و خوشحال‌اند. وَ إِنَّ أَهْلَ‏ السَّمَاءِ قَدْ فَرِحُوا لِذَلِکَ.

سوم اینکه پیامبر مکرم اسلام(ص) دغدغه ازدواج حضرت علی(ع) را داشته‌اند کما اینکه آن حضرت به حضرت علی(ع) فرمودند: فَإِنَّ تَبَارَکَ وَ تَعَالَی قَدْ کَفَانِه مَا کَانَ هَمَّنِی مِنْ أَمْرِ تَزْوِیجِک اللهَ. خداوند مسئله ازدواج تو را که فکرم را مشغول کرده بود به عهده گرفته است.

نکته چهارم اینکه از طرف خداوند بهشتیان شهود برای این عقد بوده‌اند: یَا مَلَائِکَتِی وَ سُکَّانَ جَنَّتِی اشْهَدُوا أَنِّی قَدْ زَوَّجْتُ فَاطِمَهَ بِنْتَ مُحَمَّدٍ(ص) مِنْ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ.

پنجم خطبه عقد را نیز پیامبر گرامی اسلام(ص) به امر الهی جاری کردند. ثُمَّ إِنَّ اللهَ تَعَالَی أَمَرَنِی أَنْ أُزَوِّجَ فَاطِمَهَ مِنْ عَلِیٍّ وَ قَدْ زَوَّجْتُهَا إِیَّاهُ.

در نهایت و ششم اینکه مقدار مهریه حضرت زهرا(س) را 400 مثقال نقره معین فرمودند: قَدْ زَوَّجْتُهَا إِیَّاهُ عَلَی أَرْبَعِمِائَهِ مِثْقَالِ فِضَّه.

این موارد برخی از مصادیقی است که در آموزه‌های امام رضا(ع) در موضوع ازدواج حضرت علی(ع) و حضرت زهرا(س) در منابع دینی وجود دارد و بسیار درس‌آموز و سبب تعالی در سبک زندگی افراد در جامعه است.